Các phương thức thanh toán quốc tế dùng trong XNK

Trong giao thương toàn cầu, phương thức thanh toán quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn giao dịch và hiệu quả XNK. Mỗi phương thức thanh toán có mức độ rủi ro, chi phí và khả năng kiểm soát khác nhau, phù hợp với từng loại hợp đồng và đối tác. Bài viết dưới đây, Vietnam Logistics giúp bạn tham khảo qua các phương thức thanh toán quốc tế thường dùng trong xuất nhập khẩu để lựa chọn và áp dụng hiệu quả trong thực tế.

 

Thanh toán quốc tế là gì?

 

 

Thanh toán quốc tế là hoạt động chuyển tiền giữa các bên ở khác quốc gia nhằm thực hiện các giao dịch thương mại xuyên biên giới, bao gồm xuất nhập khẩu hàng hóa, cung ứng dịch vụ và các hoạt động đầu tư quốc tế. 

 

Trong thực tế, việc thanh toán quốc tế chủ yếu được thực hiện thông qua ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính trung gian, đóng vai trò kết nối giữa người mua và người bán. Do khoảng cách địa lý, khác biệt về tiền tệ và hệ thống pháp lý, thanh toán quốc tế thường có quy trình phức tạp hơn so với thanh toán trong nước.

 

Việc lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro thanh toán, giảm tranh chấp, kiểm soát chi phí, đồng thời nâng cao uy tín và hiệu quả hợp tác với đối tác nước ngoài trong dài hạn.

 

Đặc điểm của thanh toán quốc tế

 

Thanh toán quốc tế có nhiều đặc điểm riêng so với thanh toán trong nước do khác biệt về pháp lý, tiền tệ và quy trình giao dịch. Hiểu rõ các đặc điểm này giúp doanh nghiệp lên kế hoạch và lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp.

 

Chịu sự điều chỉnh của pháp luật đa quốc gia

 

Thanh toán quốc tế diễn ra giữa các bên ở những quốc gia khác nhau, chịu sự điều chỉnh của nhiều hệ thống pháp lý, quy định ngoại hối và chính sách ngân hàng. Đây là đặc điểm cơ bản tạo nên sự khác biệt giữa thanh toán quốc tế và thanh toán trong nước.

 

Chịu ảnh hưởng tỷ giá ngoại tệ 

 

Các giao dịch thanh toán quốc tế chủ yếu được thực hiện bằng ngoại tệ, khiến doanh nghiệp chịu ảnh hưởng trực tiếp từ biến động tỷ giá. Việc lựa chọn loại tiền tệ và thời điểm thanh toán có thể tác động lớn đến chi phí và hiệu quả giao dịch.

 

Thanh toán phụ thuộc vào trung gian 

 

Thanh toán quốc tế thường được thực hiện thông qua ngân hàng hoặc tổ chức tài chính trung gian. Các đơn vị này đóng vai trò chuyển tiền, kiểm soát chứng từ và đảm bảo giao dịch tuân thủ quy định, do đó đòi hỏi hồ sơ và chứng từ phải chính xác, thống nhất.

 

Rủi ro và yêu cầu tính chuẩn hoá cao

 

Thanh toán quốc tế tiềm ẩn rủi ro do sự phức tạp và phụ thuộc vào nhiều bên. Do đó, Thanh toán quốc tế được thực hiện theo các quy trình và thông lệ thống nhất, giúp các bên dễ dàng phối hợp nhưng cũng đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt. Chỉ cần sai sót nhỏ trong chứng từ hoặc điều khoản thanh toán cũng có thể gây chậm trễ hoặc phát sinh tranh chấp. Vì vậy, doanh nghiệp cần xây dựng quy trình thanh toán rõ ràng và kiểm soát chặt chẽ từng bước.

 

Các phương thức thanh toán quốc tế qua ngân hàng phổ biến 

 

 

Phương thức chuyển tiền (Remittance)

 

Phương thức chuyển tiền (Remittance) là một phương thức thanh toán quốc tế trong đó người trả tiền (người mua, người nhập khẩu hoặc người sử dụng dịch vụ) ủy nhiệm cho ngân hàng phục vụ mình chuyển một số tiền nhất định cho người hưởng lợi (người bán, người xuất khẩu hoặc nhà cung cấp dịch vụ) tại một địa điểm xác định.

 

Trong phương thức chuyển tiền, ngân hàng không cam kết hay kiểm soát việc giao hàng mà chỉ thực hiện nghiệp vụ chuyển tiền theo yêu cầu của khách hàng. Việc chuyển tiền thường được thực hiện thông qua ngân hàng đại lý của ngân hàng chuyển tiền tại quốc gia của người hưởng lợi.

 

Remittance có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:

 

Chuyển tiền bằng điện (Telegraphic Transfer – T/T): Ngân hàng chuyển tiền gửi lệnh thanh toán bằng phương tiện điện tử (thông qua hệ thống ngân hàng quốc tế) đến ngân hàng đại lý ở nước ngoài, yêu cầu chi trả tiền cho người hưởng lợi.

 

Chuyển tiền bằng thư (Mail Transfer – M/T): Ngân hàng chuyển tiền gửi lệnh thanh toán bằng thư (payment order hoặc giấy báo ghi có) cho ngân hàng đại lý ở nước ngoài để chi trả cho người hưởng lợi.

 

Phương thức nhờ thu (Collection)

 

 

Phương thức nhờ thu (Collection) là một phương thức thanh toán quốc tế trong đó người bán (người xuất khẩu) sau khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung cấp dịch vụ sẽ ký phát hối phiếu và ủy thác cho ngân hàng phục vụ mình thu hộ tiền từ người mua (người nhập khẩu) dựa trên bộ chứng từ hàng hóa.

 

Trong phương thức nhờ thu, ngân hàng chỉ đóng vai trò trung gian thu hộ tiền và chuyển giao chứng từ, không cam kết thanh toán thay cho người mua. Việc thanh toán chỉ được thực hiện khi người mua chấp nhận trả tiền hoặc chấp nhận hối phiếu theo các điều kiện đã thỏa thuận trong hợp đồng ngoại thương.

 

Các hình thức nhờ thu (Collection) phổ biến:

 

Nhờ thu phiếu trơn (Clean Collection): Ngân hàng chỉ thu hộ tiền hối phiếu, không kèm chứng từ hàng hóa.

Nhờ thu kèm chứng từ (Documentary Collection): Ngân hàng chỉ giao chứng từ khi người mua thực hiện nghĩa vụ thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. Trong đó, nhờ thu kèm chứng từ được sử dụng phổ biến và gồm:

 

- D/P (Documents against Payment): Người mua phải trả tiền trước thì ngân hàng mới giao chứng từ để nhận hàng.

- D/A (Documents against Acceptance): Người mua chỉ cần ký cam kết trả tiền sau là được nhận chứng từ.

Phương thức ghi sổ (Open Account)

 

Phương thức ghi sổ (Open Account) là phương thức thanh toán quốc tế trong đó người bán ghi nợ cho người mua trên sổ sách của mình, người bán sẽ giao hàng trước và người mua thanh toán sau theo thời hạn đã thỏa thuận. Với phương thức này, ngân hàng không cam kết thanh toán và không kiểm soát chứng từ, việc thanh toán hoàn toàn phụ thuộc vào uy tín và khả năng trả tiền của người mua.

 

Phương thức tín dụng chứng từ (Letter of Credit - L/C)

 

 

Phương thức tín dụng chứng từ (L/C) là phương thức thanh toán quốc tế trong đó ngân hàng của người nhập khẩu cam kết thanh toán cho người xuất khẩu khi người xuất khẩu xuất trình bộ chứng từ phù hợp với các điều khoản đã quy định trong L/C. Trong phương thức này, việc thanh toán chỉ dựa trên chứng từ, không dựa trên hàng hóa thực tế, và ngân hàng thực hiện thanh toán độc lập với hợp đồng mua bán ngoại thương.

 

Tùy theo mức độ cam kết và điều kiện thanh toán, tín dụng chứng từ được chia thành nhiều loại khác nhau. Trong thực tế thương mại quốc tế, một số loại L/C phổ biến bao gồm:

 

L/C không hủy ngang (Irrevocable L/C): Là loại L/C không thể sửa đổi hoặc hủy bỏ nếu không có sự đồng ý của tất cả các bên liên quan. 

 

L/C trả ngay (At Sight L/C): Người xuất khẩu được thanh toán ngay khi xuất trình bộ chứng từ hợp lệ theo quy định của L/C. 

 

L/C trả chậm (Usance L/C): Người xuất khẩu được thanh toán sau một thời gian nhất định kể từ ngày xuất trình chứng từ hoặc ngày giao hàng. 

 

Tham khảo thêm về Thư tín dụng L/C. 

 

Phương thức thư uỷ thác mua hàng (Authority to Purchase - A/P)

 

Phương thức ủy thác mua hàng (Authority to Purchase – A/P) là hình thức thanh toán quốc tế trong đó người nhập khẩu ủy quyền cho ngân hàng phục vụ mình, để ngân hàng này ủy quyền tiếp cho ngân hàng đại lý ở nước ngoài thay mặt người nhập khẩu thực hiện việc thanh toán hoặc mua hối phiếu theo các điều kiện đã chỉ định.

 

Trong phương thức A/P, ngân hàng chỉ thực hiện thanh toán theo phạm vi ủy quyền, không cam kết thanh toán vô điều kiện và không chịu trách nhiệm về việc thực hiện hợp đồng mua bán.

 

Công cụ bảo đảm thanh toán 

 

Công cụ bảo đảm thanh toán là các cam kết của ngân hàng hoặc tổ chức tài chính nhằm bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ thanh toán hoặc nghĩa vụ hợp đồng của một bên trong giao dịch thương mại quốc tế. Đây không phải là phương thức thanh toán chính, mà được sử dụng để giảm thiểu rủi ro cho các bên.

 

Khác với các phương thức thanh toán quốc tế, nghĩa vụ thanh toán của ngân hàng chỉ phát sinh khi bên được bảo đảm không thực hiện đúng cam kết theo hợp đồng.

 

Các loại công cụ bảo đảm thanh toán phổ biến

 

Trong thực tế, các công cụ bảo đảm thanh toán thường được sử dụng bao gồm:

 

Bảo lãnh ngân hàng (Bank Guarantee): Là cam kết của ngân hàng sẽ thanh toán cho bên thụ hưởng nếu khách hàng của ngân hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ theo hợp đồng đã ký.

 

Tín dụng dự phòng (Standby Letter of Credit – SBLC): Là một dạng thư tín dụng đặc biệt, trong đó ngân hàng cam kết thanh toán khi bên được bảo đảm vi phạm nghĩa vụ.

 

Mỗi phương thức thanh toán quốc tế có mức độ rủi ro, chi phí và khả năng kiểm soát khác nhau. Doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần căn cứ vào quy mô hợp đồng, mức độ tin cậy của đối tác và khả năng tài chính để lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả giao dịch.

 

Hy vọng bài viết mang đến thông tin hữu ích về thanh toán quốc tế trong hoạt động xuất nhập khẩu. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết về thủ tục xuất nhập khẩu, vận chuyển quốc tế hoặc giải pháp logistics phù hợp với từng ngành hàng, hãy liên hệ Vietnam Logistics để được hỗ trợ tại đây!

 

Thông tin liên hệ 

 

Email: vietnamlogistics.com.vn@gmail.com 

Hotline: 0983.339.646

Facebook: Vietnam Logistics  

Zalo OA: Vietnam Logistics - Nhập hàng Trung Quốc 

Địa chỉ VPGD: 86 Nguyễn Ngọc Nại, P. Phương Liệt, TP. Hà Nội